Aşağıdaki bağlantı üzerinden makaleye ulaşabilirsiniz.
Sanat, fıtrat ve değer – Taha Çağlaroğlu
Özet
İnsan ruhundan güneşlere kadar fıtrattaki kelimeleri, sözleri, dilleri
keşfetmek, Allah’ın bir rahmeti ve hikmeti olan sanatın hem imkânı hem
imtihanıdır. Öğretici metinlerde ‘değer’ olarak karşımıza çıkan hususlar,
mesajı net olarak, doğrudan verir. Sanat metinlerinde ise değerlerin doğrudan
verilmesi söz konusu değildir. Biz ‘yaşantısal’ bir ortamda, kurmaca
metnin mekânlarında, şahıslar arası diyaloglarda, hüznün ve neşenin, duyguların
ortasında yazarın kalbî ve aklî dinamiklerinin bir tezahürü olan
birtakım değerlere rastlarız. Öğretici metinlerde işlenen değer ile sanatın
‘değer’inin söylem bakımından birbirinden farklı olması, sanatçıyı daha
hassas bir konuma sürüklemektedir. Sanatçının “melodram, vaaz, tebliğ
romancılığı, hitabet metni, sulugöz anlatım” tarzında bir tuzağa düşmemesi
de gerekmektedir. Sanatçı; muhayyile, zihin, irade, duygu ve lâtife-i
Rabbaniyesinin yüzünü kıbleye döndürerek sanatını inşa etmeli, hayatı bu
perspektifle çözümlemelidir. Bu çalışma; ‘sanat, fıtrat ve sanat eserlerinde
değer’ kavramlarını bu zaviyeden ela almaya çalışmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Sanat, edebiyat, fıtrat, hikmet, hüzün, neşe, sanat eserlerinde değer
Abstract
Discovering the words and languages hidden in the creation arraying
from human soul to the suns is a capability as well as an examination for art,
which is both a grace and a wisdom given by Allah. The issues that we see as
“values” in the instructional texts give their messages directly, which is not
the case in the texts of art. We are to run across certain values in a medium
of life, in the places of fictional texts, in the dialogues between individuals,
among sorrows, joys and feelings as manifestations of the author’s emotional
and mental dynamics. The difference in terms of discourse between
the values of instructional texts and the values of art moves an artist to a
more sensitive position. An artist mustn’t trapped by patterns like “melodrama,
preaching, an advising novel, a rhetoric text, and a complaining
manner of expression.” An artist must build his art by directing the face
of his imagination, intellect, will, feelings and divine emotion toward the
common goal (qibla) and analyze life with this perspective. This study tries
to deal with the concepts of art, creation and value in artistic works from
this perspective.
Key Words
Art, literature, creation, purpose, sorrow, joy, value in artistic works